مقاته با عنوان رابطه مصرف انرژی با شاخص های کلان اقتصادی
- مقدمه
بشر از بدو خلقت به اهميت انرژي براي ادامه بقاء پي برده و همواره بخش قابل توجهي از توان خود را صرف تهيه و تامين انرژي مورد نياز نموده است. استفاده انرژي در كشورهاي مختلف با توجه به درجه توسعه يافتگي آنها متفاوت مي باشد و از آنجا كه همه كشورها از سطح توسعه يكسانی برخوردار نيستند، بنابراين ارتباط بين مصرف انرژي و كارآيي آن با رشد اقتصادي در كشورهاي مختلف، متفاوت است. در كشورهاي در حال توسعه با توجه به اينكه در مرحله گذار و يا مراحل اوليه توسعه قرار دارند، مصرف انرژي آنها نسبت به كشورهاي توسعه يافته از رشد بالاتري برخوردار مي‌باشد. همچنين كشورهاي در حال توسعه از لحاظ دسترسي به منابع انرژي نظير نفت، گاز و زغال سنگ نيز متفاوت مي‌باشند. برخي از كشورها به دليل دسترسي آسان به منابع انرژي، مصرف بالايي داشته و گروهي نيز فاقد اين منابع هستند و هزينه گزافي را بابت واردات انرژي صرف مي كنند. لذا بخش انرژي يكي از بخشهاي مهم اقتصادي بوده كه نقش موثري در رشد و توسعه بخشهاي ديگر دارد. ديدگاههاي مختلفي در زمینه مصرف انرژي و شاخص های کلان اقتصادي وجود دارد. با اين حال ديدگاه هاي موجود در مورد رابطه مصرف انرژي و شاخص های کلان اقتصادی را مي توان به دو دسته كلي تقسيم بندی نمود.
-
مبانی نظری و پیشینه پژوهشی
شاخص و معیار مصرف انرژی همان شدت مصرف انرژی است که به معنای هزینه نهایی سوخت به تولید ناخالص واحد تولیدی است که نشان می دهد به ازاء هر محصول چقدر انرژی صرف و هزینه شده است. شاخصهای متعددی برای اندازه گیری مقدار مصرف انرژی در بخش های کلان اقتصادی و صنایع تدوین و بکار می روند. از جمله این شاخصها می توان، مصرف انرژي (ميليون بشكه معادل نفت خام)، رشد مصرف انرژي (درصد)، متوسط رشد دردوره (درصد)، ارزش افزوده (ميلياردريال)، رشدارزش افزوده (درصد)، متوسط رشد در دوره (درصد)، ضريب انرژي، متوسط ضريب انرژي در دوره، شدت مصرف انرژي (درصد)، متوسط شدت مصرف انرژي (درصد)، بهره وري انرژي (ميليارد واحد پولی به ازاي يك به ازاي يك ميليون بشكه)، متوسط بهره وري انرژي در دوره (ميليارد واحد پولی به ازاي يك ميليون بشكه) را نام برد.
در ادبیات اقتصادی تولید عموماً به سه عامل نیروی کار، زمین و سرمایه به عنوان عوامل تولید تقسیم می گردند. در مقابل، برخی از اقتصاددانان و نظریه پردازان توسعه، انرژی را نیز به عنوان یکی از عوامل تولید می دانند. از آنجایی که هر یک از عوامل کار، زمین و سرمایه برای تولید و نگهداری خود نیاز به انرژی دارند برخی از اقتصاددانان مانند کلیولند اهمیت بیشتری برای انرژی در تولیدات اقتصادی مطرح می کنند و انرژی را به عنوان عامل اصلی و مقدم بر سایر عوامل می دانند.
-
ضرورت انجام تحقیق
دولتها براى ایجاد تعادل اقتصادى سیاستهای متفاوتی را به اجرا در میآورند. دولتها بازارهاى اقتصادى را کنترل و قیمت ها را تعیین مى کنند و بر توزیع دستمزدها، کالاها و سایر فعالیتهای خدماتی نظارت مى کنند. اما آنچه در تعادل اقتصادى و تامین عدالت اجتماعى نقش ویژه اى دارد، بررسی رابطه بین شاخصهای کلان اقتصادی با عوامل تولید نظیر فاکتورهای انرژی می باشد. انرژی و منابع تأمین آن برای صنایع از فاکتورهای کلیدی بخصوص در سالهای اخیر می باشد. افزایش قیمت فرآورده ها و حامل های انرژی برای گردش کار صنایع و بدنبال آن آثار اقتصادی این فعالیتها در جامعه از مهمترین و فراگیرترین مسائل اقتصادی در جامعه می باشد.
بازدیدها: 5