تحقیق ومقاله خسارت اقتصادی واجتماعی سیل حوضه نمرود و روش های مدیریت آن

مقاله درباره مدیریت بلایای طبیعی

مقدمه

­امروزه سيل يکي از رايج ترين و پرهزينه ترين بلاياي طبيعي جهان است که خسارات و تلفات انساني و مادي زيادي را بر جوامع انساني وارد مي سازد. براي پيشگيري و کاهش اثرات سيل، اجتناب از اين مخاطرات، توانايي کنترل و مهار سطح آب و عمليات مربوطه از اهميت زيادي برخوردار مي باشند. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش حوضه آبخيزداری نمرود می باشد که در بخش جنوبي كوههاي البرز مركزي در شمال شرق استان تهران و غرب شهرستان فيروز كوه با وسعت 7/812 كيلومتر مربع در بخش شمالي قلمرو مطالعاتي واقع گرديده است. واحد هيدرولوژيك نمرود از بخش شمالي و باختري حوضه آبريز رودخانه هراز و از بخش خاوري به واحد هيدرولوژيك گورسفيد از بخش جنوبي به واحدهاي حبله رود و دليچاي محدود مي گردد. لذا در اين تحقيق سعي شده حوضه آبخيز نمرود از جنبه خسارات اقتصادي و اجتماعي سيل و مديريت سيل مورد مطالعه و بررسي قرار گيرد و راهكارهايي در اين زمينه ارائه گردد. در شکل شماره یک موقعیت جغرافیایی این حوضه نشان داده شده است.

• ادبیات پژوهشی

در ادبیات پژوهشی با مفاهیم و تعاریف مرتبط با مطالعات مرتبط با آبخیز داری آشنا گردیده و نظرات و تحقیقات انجام شده در این زمینه در کشور معرفی می گردد. همچنین نتایج تحقیقات اندیشمندان و سازمانهای مرتبط که پیش از این در رابطه با موضوع تحقیق، مطالعات علمی انجام داده اند، ارائه می شود. مجموعه ای از تعاریف در حوضه های آبخیزداری بشرح زیر می باشد.

بارش : بررسي نزولات جوّي با استفاده از هيستوگرام هاي بارش و مقايسه آن با سيلاب هاي متناظر مشاهده شده در حوضه نمرود به خوبي نشان دهندة آن است كه منشأ بسياري از سيلاب هاي عظيم باران هايي است كه به صورت رگبارهايي با شدت زياد تداوم نسبتاً طولاني تكرارهاي متوالي و يا در سطح وسيع حوضه رخ مي دهد (وطن فدا، ج. 2002).

رگبارها : رگبارهاي كوتاه مدت ولي با شدت زياد كه به صورت موضعي بر سطح صفحه هاي كوچك نواحي كوهستاني و يا بر سطوح جزئي منشأ رواناب^[1] در حوضه هاي بزرگ مي بارد، در بسياري موارد ايجاد طغيانهاي خيلي تندي مي كنند كه بدون اينكه تأثير قابل ملاحظه اي روي دبي رودخانه اصلي داشته باشند، مي توانند خسارات فراواني را در مسير آبراهه هاي فرعي وارد سازند (وزارت جهاد كشاورزي، 2003).

هيدرولوژي : يك مؤلفه ضروري در مديريت منابع طبيعي آبخيز بوده و فهم اساسي آن پايداري براي طراحي و مديريت منابع طبيعي تجديد شوند به منظور استفاده بهينه و دسترسي به توسعه پايدار در سطح ملي و منطقه اي مي باشد (مهندسين مشاور تتپا، 2004).

• جامعه آماری و روش نمونه گیری

منطقه مورد مطالعه از نظر جغرافيايي (حوضه آبخيز نمرود) در شمال شرق تهران در دامنه جنوبي رشته كوههاي البرز مركزي واقع شده است و يكي از زير حوضه هاي حبله رود مي باشد که دارای پنج زير حوضه به نامهاي قزقنچاي- فرخ رود- سله بن- شهرآباد- عمرك بوده و مساحت اين محدوده 7/812 كيلومتر مربع است که براي نمونه گيري و انطباق از یک سو و از طرف دیگر برای مقايسه داده اي سيل خيزي انتخاب شده است.

• جمع آوری داده ها

اطلاعات و داده های جمع آوری شده در این تحقیق بر حسب ضرورت و ماهيت موضوع به دو دسته اصلي تقسيم مي شود كه هر كدام روش جمع آوري خاص خود را مي طلبد.

لف- روش اسنادي و كتابخانه اي : در اين روش جمع آوری داده های تحقیق شامل مباني نظري موضوع، پيشينه و ادبيات تحقيق، مطالعات دیگر اندیشمندان، شرايط محيطي و متغيرهاي مؤثر در پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي سيل، مي گردد. اين داده ها عمدتاً به روش كتابخانه اي گردآوري شده اند.

بازدیدها: 11