مقاله با عنوان رشد اکوتوریسم در ایر ان
- مقدمه
موقعیت جغرافیایی ایران دو ویژگی بارز دارد. نخستین ویژگی مهم کوهستانی بودن و دومین ویژگی قرار گرفتن در کمربند خشک آن است. موقعیت کوهستانی ایران اثرات بسیار چشمگیری در سیمای طبیعی محیط و منظر معیشتی آن دارد. از خصوصیات مهم موقعیت کوهستانی ایران، تعلق کوه‌های آن به سیستم چین خوردگی بزرگ اوراسیا است که اصطلاحاً به سیستم چین خوردگی آلپی معروف است. دومین خصیصه مهم جغرافیایی طبیعی ایران قرار گرفتن در کمربند خشک یعنی در حوزه نفوذ کمربند پرفشار جنب حاره STHP (Sub Tropical High Pressure) است. این موقع جغرافیایی همراه با عوامل طبیعی دیگر در پیدایش خصوصیات بیابانی و نیمه بیابانی کشور اثرات محدودکننده ناشی از موقع جغرافیایی به وسیله عامل ارتفاع و عوارض کوهستانی تعدیل می یابند. شرایط آب و هوایی در رژیم بارش، دما و فشار جریان های هوایی تغییر یافته و بدین ترتیب تنوع منظر طبیعی در چشم انداز محیط به وجود می آید. تنوع اکولوژیکی موجود در محیط طبیعی ایران عمدتاً ناشی از این دو خصلت مهم است. شناخت حدود و دامنه اثرات این عوامل و شدت و ضعف نتایج اکولوژیکی حاصل از آن می‌تواند در ارزیابی درست و توانهای محیطی و انجام برنامه‌های اکوتوریستی مفید باشد. گوناگونی منظر طبیعی و زیستی ایران تحت تأثیر اثرات متقابل ناهمواری و اقلیم بر یکدیگر انجام می‌گیرد. از این رو بازتاب این تغییر شکل فواصل جغرافیایی طبیعی را می‌توان بر روی پوشش گیاهی، خاک، ذخایر آب و به دنبال آن در منظر سکونتی و معیشتی نیز مشاهده کرد
- بررسی ادبیات موضوع
واژه Eco از کلمه یونانی Oikos به معنی “خانه” گرفته شده است. واژه Tourism معادل گردشگری می‌باشد. بنابراین واژه Ecotourism به مفهوم Ecological Tourism اشاره دارد و می‌توان چنین گفت که مفهوم گردشگری طبیعت به مفهوم Ecotourism نزدیک است (قدیمی، ن. 2007). تعریف اصلی آقای Ernest Haeckel آلمانی در سال 1870 از آن چنین بود، «مطالعه اقتصاد، محیط زندگی و ارگانیسم حیوانی» (مجموعه مقالات همایش ملی طبیعت گردی، 2009).
واژه اکوتوریسم، نخستین بار در دهه 1980 به کار رفت و این تعریف جامع، معتبر و کوتاه تقریباً توسط همگان پذیرفته شده و نخستین بار در دهه 1980 وارد ادبیات توریسم شد. اولین تعریف جامع، کوتاه و معتبر توسط انجمن بین الملل اکوتوریسم در سال 1990 ارائه شد (اپلر وود، م. 1991). «سفر مسئولانه به مناطق طبیعی به منظور حفظ محیط زیست و بهبود اوضاع اقتصادی جوامع محلی». همزمان با کسب آگاهی و تجربه بیشتر، نیاز به یک تعریف جامع و کامل نیز افزایش یافت. جدیدترین و کاملترین تعریف در سال 1999 توسط Marth Honey ارائه شد. «اکوتوریسم، سفر به مناطق حساس، بکر، سالم و معمولاً حفاظت شده می باشد». اکوتوریسم برای گردشگر، یک سفر آموزنده می باشد، که درآمد آن صرف حفاظت محل شده و مستقیماً در رشد و توسعه اقتصادی و تقویت سیاسی جوامع محلی تأثیر گذاشته و موجب تکریم فرهنگهای گوناگون و حقوق بشر می گردد.
- متدولوژی تحقیق
در این مطالعه از روش پیمایشی برای ارزیابی موانع توسعه گردشگری استفاده شده است برای جمع‌آوری داده‌ها از دو نوع پرسشنامه استفاده گردیده که پرسشنامه کارشناسان شامل 21 سئوال و پرسشنامه گردشگران شامل 17 سئوال و هر دو پرسشنامه بر اساس مقیاس لیکرت طراحی شده است . در این پرسشنامه ها عوامل موثر بر افزایش تقاضای اکوتوریسم در منطقه های دارای پوشش جنگلی، بیابانی، جزایر، تالابها، کوهستانی و گردشگری شهری مورد سنجش و پرسشگری قرار گرفت. پس از تأیید تأثیر این عوامل بر رشد اکوتوریسم، تغییرات عوامل در ساخت یک مدل پیش بینی برای رشد اکوتوریسم در سالهای آتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
بازدیدها: 13