مطابقت حقوق بشر دوستانه در اسلام و اسناد بین المللی
مقدمه
حقوق بين الملل بشر دوستانه تاريخي‌ترين و قديمي‌ترين بخش حقوق بين الملل است بنابراين شكل گيري آن به صورت امروزي متأثر از وقايع و رويدادهاي تاريخي است. بدنبال پيدايش جوامع اوليه و شكل گيري روابط دوستانه ميان آنها، روابط خصمانه نيز به دليل تبعيض و بي‌عدالتي و استقلال طلبي ملت‌ها موجوديت پيدا کرد. جنگ بارزترين نمونۀ روابط خصمانه است. قواعد و مقررات انسان دوستانه در ابتدايي ترين جنگها ، البته نه به شكل امروزي آن ، رعايت مي‌شده است. براي مثال در يونان و ايران باستان مقرراتي راجع به رفتار با اسيران جنگي و احترام به آنها، ايمني غيررزمندگان، تكريم تسليم شدگان، حرمت اماكن مقدس و…ديده مي‌شود. پاي بندي قواعد و رفتار انسان دوستانه و رعايت آنها در زمان درگيريهاي مسلحانه، برخاسته و نشات گرفته از تمدن‌ها، فرهنگ‌ها و عقايد و مذاهب ملل مختلف جهان می باشد. به يقين مي‌توان گفت كه در اين زمينه بيشترين قوانين و مقررات مشترك ميان ملّت‌ها وجود دارد و اين مسئله سبب رعايت قواعد و مقررات انسان دوستانه در هنگام مخاصمات مسلحانه می گردد. لازم به يادآوري است كه در اين عرصه، نظام حقوقي اسلام بيش از ساير نظام‌هاي حقوقي جهان، قواعد بشر دوستانه را به جوامع بشري در راستاي حرمت و پاسداشت انسان و انسانيت عرضه نموده است.
.
چکیده
حقوق بشردوستانه يكى از مباحث مهم حقوق بين‌الملل است که به حمایت از قربانیان جنگ و کاهش خشونت پرداخته و بدون توجه به علت جنگ و قانونی یا غیرقانونی بودن و صرف نظر از اینکه قربانیان متعلق به کدام یک از دو طرف درگیری هستند ،از آنها حمایت می کند. مقررات حقوق بشردوستانه ، از خشونت بی اندازه در جنگها جلوگیری کرده و حق دولتها را در انتخاب سلاح ها و روشهای جنگی محدود می نماید ، به همین دلیل آنرا حقوق در جنگ یا حقوق جنگ هم می نامند.
حقوق بشر دوستانه مورد تأكيد اديان آسمانى بخصوص دين مبین اسلام می باشد. اسلام در زمان بروز جنگ قانون گسترده ای را بر پايه عدل، رحمت و رعايت حقوق انسانی تدوین نموده است و از غیر نظامیان و افراد خاص همچون ، زنان ، كودكان وسالخوردگان حمایت می نماید و کشتار آنان را نهى می فرماید. برای بيماران، مجروحان، نابينايان و افراد افليج نيز مصونيت قائل شده و درباره حقوق اسيران، توصيه‌هاى فراوانی را ایراد نموده است.
تعریف حقوق بشر دوستانه
حقوق بشر دوستانه ناظر بر قوانین و مقررات در جهت حفظ حقوق و ارزشهای انسانی در زمان جنگ می باشد که هدف اصلی آن کاهش آلام و دردهای افراد بیگناه و غیر نظامی و همچنین نظامیان و سربازان در درگیریها و مخاصمات مسلحانه ، مانند حفظ حقوق مجروحان جنگی ، حفظ حقوق اسرا و …. می باشد.
بطورکلی حقوق بشردوستانه، مجموعه اي از قواعد بين المللي قراردادي يا عرفي است كه مشخصاً ناظر به مشكلات بشردوستانه اي است كه از مخاصمات مسلحانه بين المللي يا غيربين المللي ناشي شده اند . اين قواعد به دلايل بشردوستانه حق طرفين مخاصمه را در انتخاب و استفاده از ابزارها و شيوه هاي جنگي محدود مي كند و اشخاص و اشيايي را كه از درگيري ها متأثر شده يا خواهند شد ، مورد حمايت قرار مي دهد . حقوق بشردوستانه «حقوق مخاصمات مسلحانه» نيز ناميده مي شود .[1]
– پیشینه تاریخی
مقررات حقوق بشردوستانه ریشه در تاریخ دارد. زیرا از ابتدای حیات جوامع بشری تاکنون همواره جنگ بین انسانها وجود داشته و جنگ ها همیشه تابع نوعی مقررات بوده اند قواعد و مقررات انسان دوستانه در ابتدايي ترين جنگها – البته نه به شكل امروزي آن – رعايت مي‌شده است. براي مثال در يونان و ايران باستان مقرراتي راجع به رفتار با اسيران جنگي و احترام به آنها، ايمني غيررزمندگان، تكريم تسليم شدگان، حرمت اماكن مقدس و…ديده مي‌شود. پاي بندي قواعد و رفتار انسان دوستانه و رعايت آنها در زمان درگيريهاي مسلحانه، برخاسته و نشات گرفته از تمدن‌ها، فرهنگ‌ها و عقايد و مذاهب ملل مختلف جهان است. به يقين مي‌توان گفت كه در اين زمينه بيشترين قوانين و مقررات مشترك ميان ملّت‌ها وجود دارد و اين مسئله سبب رعايت قواعد و مقررات انسان دوستانه در هنگام مخاصمات مسلحانه مي‌شود..[1]
در میان قبیله سومریان یک نهاد سازمان یافته وجود داشته که در آن قواعد و مقرراتی مانند اعلام جنگ ، حکمیت ، مصونیت سفرا و نمایندگان سیاسی و احترام به قراردادهای صلح وجود داشته است .در این دوره رسم آزادی اسرا در مقابل گرفتن پول ( فدیه ) نیز رایج بوده است .
.
بازدیدها: 25