ميکروارگانيسم هاي تجزيه کننده ترکيبات آروماتيک.
مقدمه
خليج‌فارس به دليل شرايط اقليمي ويژه‌ي حاکم بر آن بسيار شکننده و آسيب‌پذير است و ورود کمترين آلاينده‌ها به داخل دريا اثرات مخربي بر سلامت آبزيان و موجودات آن دارد. خليج‌فارس با تمام مشکلات محيطي و اقليمي که بر آن حاکم است از تنوع ژني بالايي برخوردار است. از طرفي خليج‌فارس محل حمل و نقل جهاني محسوب مي‌شود و اين امر موجب شده در سال‌هاي گذشته لکه‌هاي نفتي بسياري از اين نفت‌کش‌ها در آب‌هاي خليج‌فارس به جا بماند, از طرفي آلاينده‌هاي صنايع حاشيه سواحل وارد آب اين دريا مي‌شوند و همچنين بخشي از آلاينده‌ها بر اثر حرکت نفت‌کش‌ها و شناورها, رها کردن آب توازن کشتي‌ها- حفاري و عمليات کشف نفت- تراوش و استخراج نفت و ريختن زباله‌ها از داخل شناورها به خليج‌فارس تزريق مي‌شوند. مرجان‌هاي زيبا و گونه‌هاي نادر گياهي و جانوري در حالي قرباني توسعه بي رويه غير اصولي و هجوم انواع آلاينده‌ها به درون دريا مي‌شوند که هنوز سازمان حفاظت از محيط زيست به عنوان دستگاه متولي حفظ محيط زيست نتوانسته اقدام موثر و شايسته‌اي در اين زمينه انجام دهد.
– بيان مسئله
تجزيه زيستي مواد، به فرايندي اطلاق مي‌شود که در طي آن مواد آلوده‌کننده خارجي به وسيله ميکروارگانيسم‌هايي که قادرند از آنها استفاده کنند، به مواد بي‌ضرر تبديل مي‌شوند (Luis and Mara et al 2000, 69-75; Chaıneau and Rougeux et al 2005, 1490-1496). که در آن از ميکروب‌هاي مختلف استفاده مي‌شود و اساس کار آن استفاده از جمعيت‌هاي ميکروبي به منظور تجزيه آلاينده‌ها بوده بنابراين ضرورت نظافت زيستگاه‌هاي طبيعي جمعيت‌هاي ميکروبي قبل از هر کار ديگر لازم و ضروري مي‌باشد (Aitken and Stringfellow et al 1998, 743-752). آلودگي نفتي از معضلات زيست محيطي مي‌باشد، هيدروکربن‌هاي نفتي يک دسته از آلاينده‌هاي خطرناک محيط هستند که براساس فعاليت‌هاي مختلف در محيط تجمع مي‌يابند (Ewies and Ergas et al 1998, 80-89; Dobler and Saner et al 2000, 41-46) نفت‌خام کمپلکس پيچيده‌اي از مخلوط صد‌ها نوع ترکيب مختلف شامل هيدروکربن‌ها, نيتروژن, گوگرد و واناديوم است که قسمت هيدروکربن شامل ترکيبات آروماتيک, آليفاتيک و آسفالتي است (Sisler and Zobell 1987, 521-522; Chaıneau and Rougeux et al 2005, 1490-1496; Feijoo-Siota and Rosa-Dos- Santos 2008, 185-192) ورود هيدروکربن‌هاي آروماتيک چند حلقه‌اي PAHs[1] به محيط زيست, اثرات بسيار خطرناکي در زندگي انسان خواهد داشت.
خليج فارس
خليج‌فارس در ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقيقه عرض شمالي و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقيقه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ قرار دارد. منطقه خليج فارس از سوي سازمان بين المللي دريانوردي و برنامه محيط زيست ملل متحد با استناد به کنوانسيون حقوق درياها, درياي نيمه بسته اعلام شده است که از طريق تنگه هرمز به درياي عمان و از طريق آن به درياي آزاد, راه دارد و به موجب کنوانسيون ماريول منطقه ويژه معرفي شده است. از بين کشور‌هاي همسايه خليج فارس، کشور ايران بيشترين مرز آبي مشترک را با خليج فارس دارا مي‌باشد. طول مرز آبي کشور ايران با خليج فارس، با احتساب جزاير در حدود ۱۸۰۰ کيلومتر و بدون احتساب جزاير در حدود ۱۴۰۰ کيلومتر مي‌باشد.
ورود نفت به آب دريا
نشت ممکن است به دو صورت اتفاق بيفتد:
1.نشت ناگهاني بر‌اثر تصادف و امثال آن
2.نشت پيوسته مواد زائد يک واحد صنعتي و غيره
تغييرات نفت پس از ورود به آب دريا
هيدروکربن‌هاي نفت‌خام که به دريا راه مي‌يابد در خلال يکسري تغييرات بيولوژيکي, فيزيکي و شيميايي, قرار گرفته و وارد محيط زيست مي‌شوند در اين رابطه عواملي همچون تبخير, حل شدن در آب دريا, رسوب گذاري, تجزيه بيولوژيکي, مصرف شدن و وارد زنجيره غذايي شدن و … موثرند.
اکسيداسيون فتوشيميايي[1]
برخي از هيدروکربن هاي نفتي ممکن است از طريق فوتوشيميايي اکسيد شوند که اين فرآيند به تجزيه نفت در سطح دريا کمک مي کند. زيذ نور خورشيد نفت رها شده در دريا در معرض تغييرات فتوشيميايي قرار مي گيرد. بعضي از مطالعات, پليمريزاسيون ترکيب هاي نفتي به وسيله القاي نور[2] را پيشنهاد داده اند. در حاليکه مطالعات ديگري تجزيه نوري[3] آنها را پيشنهاد داده اند. ترکيب هاي آليفاتيک بطور قابل توجه نور خورشيد را جذب نميکنند و از لحاظ فوتوشيميايي خنثي هستند.ترکيب هاي آروماتيک و يا قطبي موجود در نفت که در آب دريا وجود دارد مي تواند تجزيه n آلکان ها به terminal n-alkane (پيوند دوگانه کربن- کربن) و ترکيبات کربونيل با وزن مولکولي پايين را باعث شوند
– معرفي هيدروکربن‌هاي آروماتيک
هيدروکربن‌هاي پلي‌آروماتيک شامل بيش از صد نوع از ترکيبات حلقوي شيميايي مي‌باشند که در اثر سوختن ناقص سوخت‌هاي فسيلي نظير زغال‌سنگ, نفت‌خام, بنزين, گازوئيل و ساير مشتقات سبک و سنگين نفت‌خام توليد شده و وارد محيط زيست, هوا, آب و خاک مي‌شوند. اغلب اين ترکيبات به‌صورت بي‌رنگ يا زرد روشن و در حالت جامد به صورت سفيد رنگ مي‌باشد و به‌دليل اينکه قابليت انحلال ذرات آنها بسيار کم بوده و نقطه جوش اغلب اين ترکيبات بالا مي‌باشد بنابراين مدت‌هاي زيادي بدون تغيير ساختار فيزيکي خود در طبيعت باقي مي‌ماند. باکتري‌ها و ميکروارگانيسم‌هاي زيادي نظير سودوموناس, فلاورباکتر, آلکاليزن, آرتروباکتر, ميکروکوکوس و باسيلوس قابليت تبديل کردن و تغيير ساختار مولکولي اين ترکيبات نظير نفتالن را دارند.
بازدیدها: 29