ضمان در حقوق ایران
در ضمان عقدي
در اصطلاح حقوقي ضمان داراي دو معني است: معني اعم و آن تعهد بمال و يا نفس انسانست و باين معني ضمان شامل حواله و كفالت هم مي شود، و معني اخص و آن تعهد بمال است كه در ذمه ديگري قرار دارد كه ضمان عقدي مي باشد و مادة «684» قانون مدني آن را تعريف مي نمايد و مي گويد «عقد ضمان عبارت است از اينكه شخصي مالي را كه بر ذمه ديگري است بعهده بگيرد».
ضمان مبتني بر انتقال دين است
چنانچه در تبديل تعهد تذكر داده شد، ضمان مبتني بر انتقال دين است يعني در نتيجة ضمان جنبة منفي تعهد، از مديون بضامن منتقل مي شود و مديون اصلي بر مي گردد، بنابراين هر گاه كسي ضامن ديگري شود، ذمه مديون اصلي بري شده و فقط ذمه ضامن در مقابل طلبكار مديون مي شود. ولي نبايد از نظر دور داشت كه مي توان از مديون ضمانت تضامني نمود كه در نتيجة آن هر يك از ضامن و مضمون عنه در مقابل طلبكار مديون باشند و آن در صورتي است كه اين امر در عقد قيد شود، خواه عقد مزبور بلفظ ضمان و مشتقات آن منعقد شود يا با لفظ ديگري كه معني مقصود را برساند، زيرا در صورتي كه اين امر در عقد تصريح گردد معلوم مي شود كه قصد طرفين انتقال دين نمي باشد.
ضمان از عقود عهدي مي باشد
ضمان عقدي است عهدي كه بين ضامن و مضمون له منعقد مي گردد كه در نتيجة آن ضامن، دين مضمون عنه (مديون اصلي) را در مقابل مضمون له (طلبكار) بعهده مي گيرد كه بپردازد. مضمون عنه (مديون اصلي) هيچگونه نقشي در عقد ضمان بازي نمي نمايد و عقد بدون مداخله او منعقد مي گردد، اين است كه ماده «685» قانون مدني مي گويد: «در ضمان رضاي مديون اصلي شرط نيست» زيرا طلبكار مالك ذمه مديون است و طبق قاعده مذكور در مادة «30» ق.م هر مالكي نسبت بمايملك خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد. و بدين جهت رضايت مديون مي تواند او را ابراء كند و ضمان تبرعي صحيح مي باشد، همچنانيكه در ايفاء دين از جانب غير مديون تبرعاً، رضايت مديون شرط نيست (مادة 267 قانون مدني)
در عقد ضمان به دستور مادة «191» قانون مدني طرفين عقد بايد داراي قصد انشاء باشند به شرط مقرون بودن آن بچيزيكه دلالت بر قصد كند، بنابراين ايجاب از طرف ضامن و قبول از طرف مضمون له براي تحقق عقد ضمان لازم مي باشد، اين است كه قانون مدني در مادة «689» مي گويد: «هر گاه چند نفر ضامن شخصي شوند ضمانت هر كدام كه مضمون له قبول كند صحيح است».
بعضي از فقهاي اماميه رضايت باطني مضمون له را خواه رضايت در حين عقد حاصل شده باشد يا بعداً حاصل شود، براي انعقاد ضمان كافي دانسته اند
شرايط اطراف ضمان
اطراف ضمان عبارتند از:
1- ضامن
2-مضمون له
3-مضمون عنه
بازدیدها: 24